Acemi Ocağı: Osmanlının Nitelikli İnsan Kaynağı

Acemi Ocağı, Osmanlı Devletinin bürokrat veya asker yetiştirmek için kurduğu ocaktır. Ocağa katılanlara acemi oğlanı denirdi. Ocağın bir diğer ismi de Acemi Oğlanlar Ocağı‘dır.

Acemi Ocağı I. Murad tarafından kuruldu

I. Murad devrinde Pençik kanununun gereğince 1362 yılında Kazasker Çandarlı Kara Halil Paşa ve ulemadan Molla Rüstem’in çalışmalarıyla ilk defa Gelibolu’da Acemi Ocağı kurulmuştur.

Acemi Ocağı’nda, devşirme sistemi ile ocağa çocuk yaşta oğlanlar alınıyordu

Ocağın kurulması ile birlikte Avrupa’da devşirme sistemi ile Hristiyan çocuklardan asker toplanarak ocağa insan gücü kazandırılıyordu.

Devşirmenin amacı hem yeni zaferler için asker toplamak hem de Rumeli’nin Müslümanlaşmasını sağlamaktı

Osmanlı’nın yeni zaferleri için daha fazla askere ihtiyaç vardı. Askerini gücünü arttırmak ve Rumeli’de ki ahalinin müslümanlaşmasını istiyordu.

Acemi Ocağı’nın merkezi İstanbul’un fethinden sonra İstanbul’a taşındı

İkinci Acemioğlanlar Ocağı ise İstanbul’un fethinden sonra, İstanbul Şehzâdebaşı’nda açılmıştır.

Acemi Ocağı ilk kurulduğunda 400 kişiden oluşuyordu

Gelibolu ocağının ilk zamanlarda mevcudu 400 kadardı. İstanbul ocağının ilk açıldığında ise ortalama 3000 kişiydi. 16. asırda bu sayı 4000’e çıktı. 17. yüzyılın başlarında ise bostancılarla beraber ocağın nüfusu 9400 civarındaydı.

Acemi Ocağı, sekiz ortadan oluşur ve ortaların başlarında ise yayabaşı bulunurdu

Ocak sekiz farklı bölümden meydana geliyordu. Ortaların başında ise yayabaşı adı verilen orta liderleri yer alırdı.

Acemi Ocağı, Yeniçeri Ocağı’nın l826’da kaldırılmasına kadar varlığını sürdürdü

1826 yılında Osmanlı Padişahı 2.Mahmut tarafından Yeniçeri Ocağının kaldırması ile birlikte Acemi Ocağı’da kaldırıldı.

Acemi Oğlanı

Osmanlı içinde bulunduğu devir itibari ile Rumeli’de zaferler kazanmaya devam ediyordu. Avrupa topraklarında ilerleyişine devam edebilmesi için daha fazla askere ihtiyacı vardı. Bu ihtiyacını karşılayabilmek için Avrupa yöresinden çocuklar devşirilip Acemi Oğlanı olarak Acemi Ocağı’na kaydı yapılırdı.

Acemi Ocağı’na, savaşlarda esir alınan veya gayrimüslim halktan devşirme usulü ile oğlanlar alınıyordu

Bu çocuklar 10-20 yaşları arasında olurdu. Önce Türkçe ve İslami esasları öğrenmeleri için Anadolu ve Rumeli bölgelerindeki Türk çiftçi ailelerinin yanına verilirlerdi.

Çiftçilik yapmayanlar Acemi Oğlanı olamazdı

Çiftçi ailelere teslim edilen oğlanların çiftçilik yapıp yapmadığı memurlar tarafından kontrol edilirdi. Denetlemeleri yapanlara Kethüda denilirdi. Görevliler Anadolu ve Rumeli’deki oğlanların çalışıp çalışmadıklarını kontrol ederlerdi.

Acemi Oğlanlar, Acemi Ocağı’nda eğitimlerini tamamladıklarında bürokrat veya asker olabiliyordu

Eğitimler tamamlandığı zaman devlet dairesinde bürokrat veya Osmanlı ordusunda asker olabiliyorlardı.

Akıncı Ocağı ile ilgili de tarihsel bilgi edinmek için linki ziyaret edebilirsiniz