Akçe, Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinin belirli dönemlerinde kullandığı gümüş parayı ifade eden para birimine akçe denir.
Akçe ismi nereden geliyor ?
Akçe gümüş maddesinden yapıldığı için Ak yani temiz, beyaz para anlamına gelen akçe adını almıştır. Genellikle akçe-i Osmani adıyla anılmıştır fakat dönem dönem değişik isimlerde almıştır.
Ne tarz akçeler vardı ?
Osmanlı döneminde zaman içinde akçeler farklı isimler ile anıldılar;
- Lala Yürgüç akçe
- Avarız akçesi
- Geçer akçe
- Kalp akçe
- Züyuf akçe
- Kırpık akçe
- Kızıl akçe
- Çil akçe
- Çürük akçe (bakır sikke)
Akçeler ilk defa Selçuklu döneminde kullanılmaya başlamıştır
Dönem itibari ile ilk defa Selçuklular döneminde kullanılmaya başlanan akçeler, ilerleyen süreçte Selçukluların devamı niteliğinde olan Osmanlılar tarafından da benimsenmiştir.
Osmanlı’da ise ilk defa 1327 yılında akçe kullanılmaya başlandı
Görsel Kaynak
İlk Osmanlı sikkesini Osman Gazi bastırmıştır fakat bu paraların günümüzde örneği bulunmamaktadır. Elimizdeki en eski akçe ise Osmanlı Devletinde ilk defa 1327 senesinde Orhan Gazi namına Alaeddin Paşa tarafından bastırıldı. Beyaz sikke anlamına gelen “Akçe’i Osmani” ismi ile bastırılmıştır.
Orhan Gazi’nin akçelerinde neler yazıyordu ?
Orhan Gazi döneminde basılan akçenin bir yüzünde Kelime-i Şehadet ile etrafında İslam’ın Dört Halifesinin adları, diğer tarafında ise Orhan bin Osman (Osman oğlu Orhan) ve akçenin basıldığı yeri gösteren Bursa’nın ismi, alt kısmında ise Orhan Gazi’nin başa geçişinin üçüncü senesini işaret eden siyakat rakamı ile üç sayısı ve kenarlarında da paranın basıldığı yıl olan hicri 727 yılı, yani miladi takvim ile ifade edecek olursak 1327 senesi ve Kayı boyunun damgası yer almaktaydı.
Yıldırım Beyazıt döneminde ilk defa akçelerin üzerine tarih yazılmaya başlandı
I. Bayezid döneminde akçelerin üzerine tarihleri basılmaya başlandı. I. Bayezid döneminde basılan paraların üzerinde darb yeri olmamasına rağmen basım tarihi mevcuttu ve ek bilgi olarak basılan bu gümüş paraların ayarı %90’dı.
Akçe İle İlgili Tabirler
Osmanlı’da uzun yıllar boyunca akçe kullanılınca haliyle birçok tabir ortaya çıktı.
Akçe-i Osmani
Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa basılan akçelere devletin kurucusu olan Osman Bey’in adına izafeten Osmani ismi verilirdi. Bu isim para için milli ve hususi bir unvandı. Akçe-i Osmâni tâbiri buradan gelmektedir ve bu tabir oldukça yaygın bir kullanıma sahipti.
Akçe Tahtası
Kuyumcuların ve resmi devlet veznedarların üzerinde para saydıkları tahtanın adına denir.
Akçe farkı
Yabancı devletlerin paralarını değiştirirken iki paranın değişimi sonunda oluşan kur farkına verilen isimdir.
“Ak Akçe Kara Gün İçindir” sözü akçenin gümüşten yapılmasındandır
Akçelerin gümüşten yani beyaz olarak üretilmesinden dolayı “Ak akçe kara gün içindir” sözünde ak yani beyaz özelliğine vurgu yapılmıştır.
0 Comments